Wysoka inflacja to cichy, ale bezlitosny złodziej. Nawet jeśli Twoje oszczędności nominalnie rosną na lokacie, realnie, ich siła nabywcza maleje. W czasach, gdy ceny rosną szybciej niż odsetki, trzymanie gotówki na nisko oprocentowanym koncie (lub, co gorsza, „w skarpecie”) oznacza stratę.

Co zatem robić z nadwyżką gotówki, aby przynajmniej zminimalizować straty lub uchronić kapitał przed inflacją? Odpowiedź nie jest prosta i wymaga przemyślanej strategii oraz analizy dostępnych produktów: lokat bankowych, kont oszczędnościowych i obligacji skarbowych.

1. Lokaty bankowe – przewidywalność kontra zamrożenie kapitału

Lokaty bankowe to najprostszy i najbardziej bezpieczny sposób na ulokowanie kapitału. Są one chronione przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) do równowartości 100 000 euro. Ich popularność w czasie podwyższonych stóp procentowych zawsze rośnie.

Zalety lokat w czasie inflacji:

• Bezpieczeństwo: Pełna ochrona BFG.
• Stałe oprocentowanie: Wiesz dokładnie, ile zarobisz (nominalnie) w dniu zapadalności lokaty. W okresach, gdy stopy procentowe mają spadać, lokata długoterminowa z wysokim stałym oprocentowaniem może być atrakcyjna.
• Oferty promocyjne (na „nowe środki”): Banki, zwłaszcza mniejsze, często oferują bardzo wysokie stawki (nawet 7% i więcej) dla nowych klientów lub na nowo wpłacane środki.

Wady i ryzyka:

• Wysoka inflacja: Kluczowa wada. Oprocentowanie lokaty rzadko kiedy jest wyższe niż inflacja po odjęciu Podatku Belki (19%). Oznacza to, że realna stopa zwrotu (po inflacji i podatku) jest zazwyczaj ujemna.
• Utrata płynności: Zerwanie lokaty przed terminem wiąże się najczęściej z utratą wszystkich naliczonych odsetek. Kapitał jest więc zamrożony na określony czas.
• Krótki horyzont: Najwyżej oprocentowane są zazwyczaj lokaty krótkoterminowe (3-6 miesięcy), co wymusza ciągłe monitorowanie rynku i odnawianie depozytu.

Wniosek: Lokaty są dobrym wyborem dla części oszczędności, które muszą być całkowicie bezpieczne i których na pewno nie będziesz potrzebować przez określony czas (np. na 3 lub 6 miesięcy).

2. Konta oszczędnościowe – elastyczność i płynność

Konta oszczędnościowe są często lepszą alternatywą dla lokat, ponieważ łączą oprocentowanie z pełną płynnością.

Kluczowe zalety kont oszczędnościowych:

• Płynność: Pieniądze są dostępne w każdej chwili. Można je wpłacać i wypłacać (zazwyczaj jedna darmowa wypłata w miesiącu) bez utraty odsetek.
• Reakcja na stopy: Oprocentowanie kont oszczędnościowych jest zazwyczaj zmienne i szybko reaguje na decyzje Rady Polityki Pieniężnej (RPP). W przypadku wzrostu stóp procentowych, oprocentowanie wzrośnie, chroniąc Cię lepiej niż stała, ale niska lokata długoterminowa.
• Poduszka finansowa: To idealne miejsce na przechowywanie poduszki finansowej (środków na nieprzewidziane wydatki), ponieważ gwarantują szybki dostęp do gotówki.

Ograniczenia kont oszczędnościowych:

• Oprocentowanie promocyjne: Podobnie jak w przypadku lokat, najwyższe stawki są zwykle czasowe (np. przez 3-6 miesięcy) i dotyczą tylko nowych środków lub mają limit kwotowy (np. do 100 000-200 000 zł).
• Zmienna stawka: W warunkach spadających stóp procentowych (czego rynek może się spodziewać po opanowaniu inflacji), oprocentowanie będzie szybko spadać, zmuszając do szukania nowej oferty.

Wniosek: Konta oszczędnościowe są najlepsze dla poduszki finansowej i gotówki, która może być potrzebna w najbliższym czasie. Wymagają jednak stałej uwagi i żonglowania środkami między bankami w celu korzystania z promocji.

3. Obligacje skarbowe indeksowane inflacją – realna ochrona

Dla wielu ekspertów finansowych, w warunkach wysokiej inflacji, obligacje Skarbu Państwa indeksowane inflacją (szczególnie 4-letnie COI i 10-letnie EDO) stanowią najlepszą formę ochrony kapitału.

Dlaczego obligacje są tak atrakcyjne?

• Realna stopa zwrotu: Oprocentowanie tych obligacji w kolejnych latach (po pierwszym roku ze stałą, wysoką stawką) jest równe inflacji z poprzedniego roku plus stała marża (np. 1-1,75%). Dzięki temu obligacje mają szansę jako jedne z nielicznych instrumentów faktycznie pokonać inflację lub znacząco zminimalizować jej skutki w dłuższym terminie.
• Bezpieczeństwo Państwa: Są to papiery dłużne emitowane przez Skarb Państwa, co oznacza najwyższy możliwy poziom bezpieczeństwa, znacznie wyższy niż w przypadku lokat chronionych przez BFG.
• Długi horyzont: Obligacje 4- i 10-letnie są idealne do długoterminowego oszczędzania (np. na emeryturę czy edukację dzieci).
• Wcześniejszy wykup: Można je wykupić przed terminem, zachowując naliczone odsetki (pomniejszone o opłatę manipulacyjną, zwykle 0,70-2,00 zł za obligację). W przeciwieństwie do lokat, nie traci się całego zysku.

Ryzyka obligacji:

• Niska inflacja: Jeśli inflacja gwałtownie spadnie (np. do celu inflacyjnego NBP 2,5%), to oprocentowanie obligacji również będzie niskie.
• Zmiana warunków: Warunki nowo emitowanych obligacji mogą być mniej korzystne (np. niższa marża lub wyższa prowizja za wykup), jednak te, które już posiadasz, zachowują warunki z dnia zakupu.

Wniosek: Obligacje indeksowane inflacją są idealnym rozwiązaniem dla długoterminowych oszczędności, które mają być aktywnie chronione przed utratą realnej wartości.

4. Strategie dywersyfikacji nadwyżki gotówki

Niezależnie od wyboru, kluczem do sukcesu w czasach inflacji jest dywersyfikacja. Nie powinno się trzymać wszystkich nadwyżek w jednym miejscu.

Podatek Belki – cichy „wspólnik” strat

Pamiętaj, że zyski z lokat, kont oszczędnościowych i obligacji są objęte 19% podatkiem od zysków kapitałowych (tzw. Podatkiem Belki).

• Jeśli bank oferuje lokatę na 7,00%, to realnie otrzymasz 7,00% x (1-0,19) = 5,67% nominalnego zysku.
• Jeżeli inflacja wynosi 5,00%, to realny zysk wynosi zaledwie 5,67% – 5,00\% = 0,67%.

Tylko instrumenty oferujące zyski powyżej inflacja / (1 – 0,19) (np. ok. 6,17% przy 5% inflacji) są w stanie realnie ochronić kapitał.

Podsumowanie: Jak chronić gotówkę?

Oszczędzanie w czasach inflacji jest jak bieg z przeszkodami – liczy się nie tylko wysokość odsetek, ale przede wszystkim to, jak szybko rosną ceny.

1. Unikaj trzymania gotówki na nieoprocentowanym rachunku bieżącym. To najszybsza droga do straty realnej wartości.
2. Wykorzystuj Lokaty i Konta Oszczędnościowe wyłącznie w ramach ofert promocyjnych na nowe środki, aby maksymalizować nominalny zysk z tej części kapitału, którą musisz mieć pod ręką (poduszka bezpieczeństwa).
3. Długoterminowe oszczędności lokuj w instrumenty antyinflacyjne – Obligacje Skarbowe Indeksowane Inflacją. To obecnie najpewniejszy sposób na to, aby Twoje pieniądze nie traciły realnej wartości w perspektywie kilku lat.

Powiązane wpisy:

Jak oszczędzać dzięki dobrze dobranym lokatom? Czy warto inwestować w lokaty długoterminowe? Konto oszczędnościowe, czym różni się od lokaty? Oprocentowanie kont oszczędnościowych. Ile zarobisz w 2025? Przykłady obliczeń (5% i 6%)